Nurul Fatimah Zahara Mohammad Radzi,
Ulama’ dan politik adalah dua perkataan yang mempunyai maksud yang sangat berbeza. Pelbagai persoalan dibangkitkan berkaitan dua istilah ini. Siapakah individu yang benar-benar dikategorikan sebagai ulama’? Apakah yang dimaksudkan dengan ulama’ berpolitik? Benarkah ulama’ tidak dibenarkan berpolitik dan seharusnya hanya fokus kepada pentarbiyahan sahsiah umat sahaja?
Perkataan ulama’ merupakan istilah bahasa Arab yang berasal daripada perkataan alim yang bermaksud seseorang yang tinggi ilmu pengetahuan terutama ilmu agama dan mengamalkan ilmu tersebut. Menurut Syed Qutb, ulama’ ialah orang yang mengetahui sifat Allah dan kebesarannya. Semakin bertambah ilmu seseorang, maka semakin bertambah takutlah dia kepada Allah. Menurut Syed Qutb juga, ulama’ adalah mereka yang mengkaji al-Quran yang penuh keajaiban dan mereka yang mengenal Allah dan mengetahui hakikat Allah, mengetahui kesan penciptaan Allah, mengetahui kesan kekuasaan Allah, bertaqwa kepada Allah, dan menyembah Allah dengan sebenar penyembahan.
Ulama’ yang takut kepada Allah akan menyebarkan kasih sayang, kejujuran, keadilan dan kemuliaan-kemuliaan lain bagi kemaslahatan umat. Sementara itu, orang alim yang tidak takut kepada Allah akan menggunakan ilmunya untuk menghancurkan perjalanan hidup manusia. Ulama’ yang takut kepada Allah adalah orang-orang yang menebarkan ilmunya untuk perdamaian dan kesejahteraan manusia. Mereka meneruskan nilai-nilai murni yang diajarkan Nabi. Hal ini bersesuaian dengan ungkapan yang masyhur iaitu, “Ulama’ Pewaris Nabi”. Ulama’ meneruskan peranan nabi-nabi dalam membentuk sahsiah umat yang cemerlang, gemilang dan terbilang.
Istilah politik dapat ditafsirkan melalui sabda Nabi s.a.w yang bermaksud, “Adalah Bani Israel, mereka diuruskan urusannya oleh para Nabi. Ketika seorang Nabi wafat, Nabi yang lain akan menggantikannya. Tidak ada Nabi setelahku, namun akan ada banyak para khalifah.” (hadis riwayat Bukhari dan Muslim). Jelaslah di sini bahawa dari sudut pandangan Islam, politik membawa maksud pimpinan yang menjaga urusan umat. Pimpinan yang dimaksudkan hendaklah dengan cara yang tidak menyalahi syariat. Politik Islam tidak menyalahi teks al-Quran, sunnah, ijmak dan kaedah-kaedah syarak. Undang-undang yang dicipta hendaklah bersesuaian dengan keadaan semasa, dalam masa yang sama tidak bertentangan dengan syariat Islam. Allah berfirman, maksudnya “Dan tidaklah pantas bagi laki-laki yang mukmin dan perempuan yang mukmin, apabila Allah dan Rasul-Nya telah menetapkan suatu ketetapan, akan ada pilihan (yang lain) bagi mereka tentang urusan mereka. Dan barang siapa menderhakai Allah dan Rasul-Nya, maka sesungguh dia telah tersesat dengan kesesatan yang nyata.” (surah al-Ahzab: ayat 36).
Di dalam al-Quran, tidak ada satu ayat pun yang melarang ulama’ untuk masuk ke bidang politik bahkan ianya sangat di galakkan. Ulama’ merupakan pemimpin masyarakat. Pemimpin kepada orang lain dan juga pemimpin kepada diri sendiri. Kriteria seorang pemimpin menetapkan ilmu yang tinggi dalam sesuatu bidang ilmu. Ulama’ merupakan contoh yang tepat untuk mengemudi bahtera negara. Politik tidak dapat dipisahkan dengan ilmu, dan ilmu tidak dapat dipisahkan dengan ulama’.
Menurut Dr. Badrul Munir b. Mohd Nor, Ketua Program dan Pensyarah Bahasa Arab Fakulti Bahasa Utama, Universiti Sains Islam Malaysia (USIM), ulama’ boleh dikategorikan kepada dua jenis. Pertama ulama’ dunia dan kedua ulama’ akhirat. Ulama’ akhirat, jelas matlamat hidupnya iaitu hanya semata-mata kerana Allah tetapi ulama’ dunia, matlamatnya telah dicampur dengan kepentingan-kepentingan lain. Ulama’ akhirat dapat dilihat melalui tingkahlaku yang konsisten dalam pendirian, amalan dan cara hidupnya. Ulama’ bukan sahaja dibolehkan berpolitik, bahkan digalakkan sekiranya diiringi dengan niat yang betul dan ikhlas. Ulama’ yang berkecimpung dalam bidang politik dengan niat yang ikhlas, di mana jua dia berada, masyarakat akan menilai, kebenaran akan menilai dan hari akan menentukan.
Imam Syafie atau nama sebenarnya Imam Muhammad bin Idris As-Syafie merupakan contoh seorang tokoh ulama’ yang dikagumi dan terkenal dengan mazhabnya iaitu mazhab Syafie. Beliau merupakan seorang tokoh ilmuan yang sangat merendah diri dan sangat menghormati guru-gurunya. Ijtihad Imam Syafie meletakkan bahawa bacaan Qunut dalam solat subuh adalah sunat.
Pernah dikisahkan bahawa suatu ketika Imam Syafie menjadi imam solat subuh di tempat yang mengamalkan mazhab Hanafi. Sebagai tanda hormat kepada ulama’ tersebut, oleh kerana beliau menjadi imam solat jemaah ketika itu, para makmum di situ sebelum menunaikan solat telah bersepakat untuk mengikuti pendapat Imam Syafie. Namun selesai iktidal, Imam Syafie terus sujud tanpa membaca Qunut. Apabila disoal kenapa berlaku sedemikian, Imam Syafie menjawab, “Kerana menjaga adab terhadap guruku”, kerana tempat itu merupakan tempat Imam Abu Hanifah, dan Imam Abu Hanifah merupakan guru kepada gurunya (Imam Muhammad bin Al-Hasan Al-Syaibani). Katanya lagi, andai gurunya tiada guru, takkanlah dia akan menjadi guru.
Ulama yang sebenar memiliki tiga sifat utama iaitu berilmu pengetahuan tentang ayat-ayat Allah, baik yang qur’aniyyah (kitab suci) mahupun kauniyah (fenomena alam), mengakui setiap kebenaran ayat-ayat yang datang dari Allah, tidak menyembunyikan sedikit pun dari kebenaran itu, serta takut kepada Allah sehingga dia tidak mengikuti hawa nafsunya, apatah lagi melacurkan dirinya demi sesuatu. Politik adalah suatu perkara yang dibolehkan sebagai cara untuk menempatkan atau mengangkat pemimpin yang kuat lagi dipercayai. Pemimpin yang kuat dan dipercayai adalah pemimpin yang berilmu, jujur dan ikhlas dalam segala pekerjaan.
Walaubagaimanapun, dunia hari ini memperlihatkan keghairahan mendapatkan kuasa bukan sahaja dalam kalangan umat Islam yang kurang pendidikan Islam, tetapi juga mereka yang mendapat pendidikan Islam secara mendalam. Mereka kurang memahami ciri-ciri yang melayakkan seseorang yang berhak memimpin dan mengendalikan sesebuah negara. Perebutan kuasa jika berlaku dalam kalangan ulama’ tanpa merujuk kepada batas-batas berpolitik dalam Islam bukan sahaja boleh melemahkan sistem politik dalam negara, malah ia juga gagal dalam menentukan struktur kehidupan masyarakat Islam.
Liberalisasi dalam politik bukan bermakna memajukan pembangunan material sehigga sanggup mengenepikan kepentingan agama dan bangsa. Realiti masa kini sangat membimbangkan kerana pelbagai parti politik bersaing untuk menang dan memegang tunjang kepimpinan sehingga mengabaikan sensitiviti kaum dan umat Islam khususnya.
Umat Islam telah dididik oleh Allah dengan perantaraan Nabi Muhammad s.a.w dalam pelbagai kegiatan kehidupan bagi membentuk sebuah masyarakat yang beriman dan bertamadun. Bagi membentuk sesebuah negara yang bertamadun dan diberkati Allah, para ulama’ dan pemerintah perlu berganding bahu dalam menentukan dasar dan corak pemerintahan dan pentadbiran negara. Peranan ulama’ dan pemerintah negara tidak boleh dipisahkan dalam memimpin sesebuah negara yang bertamadun dan mempunyai struktur sosial yang teratur.
Dapatlah disimpulkan di sini bahawa ulama’ dibenarkan mencampuri bidang politik selagi mana ianya berlandaskan al-Quran dan syariat Islam demi kemaslahatan masyarakat. Ilmu yang tinggi dalam bidang agama dan politik serta niat yang ikhlas semata-mata untuk mendapatkan keredhaan Allah akan mengiringi perjalanan seseorang ulama’ dalam memimpin sesebuah negara yang bertamadun dan gemilang di mata dunia.
Penulis ialah pelajar tahun tiga Bahasa Arab dan Komunikasi Pengajian Bahasa Utama Universiti Sains Islam Malaysia.
No comments:
Post a Comment