Perjuangan wanita zaman Rasulullah

Wanita Islam pada zaman Rasulullah SAW mempunyai peranan istimewa dalam melaksanakan amal kebajikan bagi melengkapkan peranan kaum lelaki. Bahkan peranan mereka mengatasi peranan lelaki dalam sesetengah bidang yang didominasi oleh kaum wanita.

Ketua Wanita Ikatan Muslimin Malaysia (ISMA) Ustazah Norsaleha Mohd Salleh berkata, kaum wanita mempunyai beberapa keistimewaan dari sudut kesediaan, kemampuan, sifat-sifat keperibadian, kejiwaan dan perasaan yang berbeza daripada kaum lelaki (Muhamad Uthman al-Khatht 1984).

“Walaupun ciri-ciri ini turut dimiliki oleh lelaki, tetapi ia menjadi kelebihan kepada kaum perempuan. Ia disebabkan oleh pengaruh dalaman yang menjadikan wanita mudah menerimanya berbanding dengan lelaki.

“Kajian dilakukan Sally Chautz dan Beat (al-Wasat 1995) mendapati kaum wanita mudah terdedah dengan pengaruh perasaan apabila membuat keputusan berbanding lelaki yang mengetepikan perasaan apabila membuat sesuatu keputusan atau hukuman,” katanya.

Institusi-Institusi wanita pada zaman Rasulullah

Penubuhan Badan Kebajikan (Suffah Wanita)

Ustazah Norsaleha yang juga pensyarah Kolej Universiti Islam Antarabangsa Selangor (KUIS) memberitahu, penubuhan badan kebajikan yang dikenali sebagai Suffah Wanita itu merupakan satu bumbung yang dikhususkan untuk wanita di Masjid Nabawi (al-Umariyy (1991).

Beliau berkata, tempat itu menjadi perhimpunan sekumpulan wanita yang berkasih sayang, bersaudara dan bertekad sesama mereka untuk melakukan beberapa amal kebajikan yang bermanfaat.

Wanita pertama yang mencadangkan penubuhan badan kebajikan itu dikenali Asma’ Yazid al-Ansariyah. Beliau antara wanita yang melakukan baiah dengan Rasulullah SAW di Aqabah. Beliau mempunyai akal pintar dan pendirian agama yang teguh menyebabkan wanita Madinah melantiknya sebagai wakil mereka untuk menyampaikan pandangan dan pendapat wanita kepada Rasulullah SAW. Ini terbukti melalui kata-kata Asma’ Yazid “Sesungguhnya aku adalah utusan kepada kumpulan wanita di belakangku. Mereka semua sependapat denganku” (Layth al-Su’ud Jasim). Peranan Asma’ ini telah diikuti pula oleh Kaulah Qays yang turut serta dalam pembukaan kota Kabul bersama suaminya Hisyam Amir.

Dalam situasi ini, Ustazah Norsaleha berkata, wanita pada zaman Rasulullah SAW dibenarkan berpersatuan dan mengeluarkan pendapat dan pandangan. Ini menunjukkan aktiviti wanita yang dijalankan secara berkumpulan atau individu bagi mencapai objektif dan kepentingan yang selari dengan tuntutan syarak.

Rujukan: Petikan daripada al-Jami’ al-Sahih li al-Bukhari pada bab menyatakan adakah Rasulullah SAW memperuntukkan hari tertentu buat kaum wanita, jil 1. hlm 34.

Penjara wanita

Penjara wanita terletak berdekatan dengan masjid. Ia digunakan bagi mengurung tawanan wanita selepas berlaku peperangan antara umat Islam dengan kaum musyrikin sehingga keputusan dibuat untuk menentukan kedudukan mereka seterusnya. Antara wanita yang pernah dikurung di penjara itu ialah Saffanah Hati mal-Ta’iyy yang menjadi tawanan sewaktu Perang Tabuk. Sewaktu Rasulullah melalui kawasan penjara tersebut, beliau meminta baginda membebaskan beliau kerana kedudukannya sebagai seorang puteri kepada ketua kabilah. Permintaan Saffanah diterima oleh Rasulullah SAW di mana baginda meminta wanita itu dibebaskan kerana bapanya seorang yang baik dan berakhlak mulia.

Kisah ini menunjukkan keprihatinan umat Islam terhadap mereka yang dipenjarakan, terutamanya golongan wanita. Kurungan itu dipilih untuk didirikan berhampiran dengan masjid kerana ia merupakan tempat paling selamat. Di samping itu, mereka dilayan dengan penuh kemuliaan oleh Rasulullah SAW menyebabkan Saffanah dan abangnya akhirnya memeluk agama Islam (Ibn Hajar).

Institut Kesihatan dan Khidmat Masyarakat

Menurut Ustazah Norsaleha, golongan wanita pada zaman Rasulullah sememangnya terkenal dengan sikap suka bantu-membantu. Mereka sanggup menggadaikan nyawa dalam memastikan kehidupan umat Islam selesa.

“Sebagai contoh, sebuah khemah Rufaydah al-Aslamiyah telah dibina. Ia merupakan hospital pertama dibina pada zaman Rasulullah SAW. Khemah dibina seorang srikandi terbilang, Rufaydah Ka’ab al-Aslamiyah. Beliau mempunyai ilmu perubatan dan telah mewakafkan dirinya untuk membantu umat Islam yang memerlukan bantuan, terutama tentera yang mengalami kecederaan sewaktu perang. Rasulullah SAW menganugerahkan kepada Rufaydah sejumlah harta rampasan Perang Khaibar sebagai mengiktiraf sumbangan Rufaydah dan saudara beliau yang bernama Ku’aibah dalam merawat tentera Islam yang cedera.

Hak-hak wanita pada zaman Rasulullah

Berikut beberapa hak yang telah berlaku terhadap golongan wanita zaman Nabi antaranya hak-hak terhadap ekonomi, perkahwinan, menuntut ilmu, harta pusaka, bekerja dan mencari nafkah serta keluar berperang bersama Rasulullah SAW.

Mengenai hak menuntut ilmu, Ustazah Norsaleha berkata, Islam mempunyai hak untuk bermegah sebagai satu sistem hidup manusia yang pertama mengakui wanita sebagai makhluk manusia dan mewajibkan mereka mencari ilmu sebagaimana kewajipan itu kepada golongan lelaki. Islam amat menghormati dan menghargai wanita dengan memberikan mereka hak-hak kemanusiaan yang sama dengan orang lelaki.

“Walau bagaimanapun kita tidak dapat menafikan kejadian lelaki dan wanita adalah berbeza dari sudut fungsi dan fizikalnya. Perbezaan fungsi dan fizikal antara dua jenis makhluk ini memberikan kesan kepada tindak balas mereka terhadap kehidupan dalam bentuk yang berbeza,” katanya.

Tentang hak bekerja dan mencari nafkah, golongan wanita mempunyai hak untuk bekerja. Pada zaman Rasululah SAW wanita keluar bekerja sekiranya keadaan memerlukan seperti untuk menyara kehidupan, pendapatan keluarga yang tidak mencukupi atau keperluan masyarakat.

Asma’ Abu Bakar sanggup berjalan dua batu semata-mata mendapatkan air untuk keperluan keluarga kerana suaminya sibuk di medan perang. Antara pekerjaan yang dilakukan oleh wanita pada zaman Rasulullah SAW ialah memintal benang atau bulu bagi menghasilkan pakaian. Ummu Salamah dan Ummu Ammarah, antara wanita Islam yang terlibat dalam pekerjaan memintal benang. Dalam Perang Uhud, Saidatina Fatimah mengambil secebis tikar lalu membakarnya untuk merawat luka yang dialami oleh Rasulullah SAW.

Perusahaan menyertu kulit bangkai merupakan pekerjaan yang mendapat sambutan dalam kalangan wanita pada zaman Rasulullah SAW. Mereka menyertu kulit bangkai untuk dijadikan hamparan rumah atau pakaian musim sejuk. Mereka juga membuat kasut, bekas meletak makanan dan minuman. Saidatina Zainab Jahsyi r.a, Saidatina Sawdah Zam’ah r.a dan Asma’ Umais antara wanita mahir membuat kraf tangan daripada kulit binatang.

Hasil daripada jualan itu, mereka memberi sumbangan dan sedekah kepada golongan fakir miskin. Kegiatan menjahit juga menjadi kegemaran wanita pada zaman Rasulullah SAW. Zainab Jahsyi, antara wanita yang mahir menjahit kulit menjadi bantal, hamparan dan kusyen. Asma’ Umais telah membawa masuk ke Madinah teknologi membuat keranda, di mana Saidatina Fatimah merupakan wanita pertama yang dibuat keranda semasa beliau meninggal dunia.

Berhubung hak keluar berperang, beliau berkata, beberapa wanita hebat beraksi di medan perang, antaranya Nusaibah Kaab.

“Sewaktu Perang Uhud, Rasulullah SAW melihat seorang wanita menghayun pedangnya dengan gagah perkasa melindungi baginda. Baginda memandang ke kiri dan sekali lagi melihat wanita itu melakukan hal sama, menghadang bahaya demi melindungi pemimpin dan orang-orang beriman.

"Kehebatan Nusaibah di medan perang melayakkan beliau menerima anugerah Ummu Umarah - pahlawan wanita yang mempertaruhkan jiwa dan raga demi Islam.

“Seorang lagi tokoh wanita yang berani menggadaikan nyawanya demi agama dan Rasulullah SAW tercinta ialah Khaulah Azwar,” katanya.

Kesimpulannya, sumbangan wanita pada zaman Rasulullah SAW terhadap perkembangan Islam dan kemajuan ummah amat besar. Mereka berganding bahu dengan lelaki bagi memastikan kelangsungan dakwah terus berkembang hingga serata dunia.